De samenleving heeft zich de afgelopen twee decennia, mede door de ontwikkeling van de ICT, op een manier ontwikkeld, waardoor veranderingen veel sneller gaan, zienswijzen veel minder lang houdbaar zijn en er een continue behoefte aan nieuwe informatie, ideeën, producten is ontstaan. Deze behoeften zorgen ervoor dat de maatschappij veel dynamischer, complexer en veeleisender is geworden. Het gevolg hiervan is dat organisaties en mensen, veel meer dan vroeger, moeten meebewegen om aansluiting te behouden bij diezelfde samenleving. Steven Covey noemt dit ‘Permanent wildwatervaren’.
Organisaties kunnen de ontwikkelingen niet bijhouden
Deze ontwikkelingen zijn zo snel gegaan dat veel organisaties gewoonweg nog niet zover zijn. Vaak zitten ze door allerlei belangen, zekerheden, structuren en financiële afhankelijkheden vast in het ‘oude denken’. Het ‘oude denken’ van: controle houden, meten is weten, hiërarchische structuren, winst als belangrijkste oogmerk, shareholders tevreden houden, medewerkers als productiekapitaal, interne concurrentiestrijd, de baas tevreden houden, individuele koninkrijkjes, et cetera.
Op basis van het ‘oude denken’ wordt ingezet op organisatieverandering en –ontwikkeling en blijken de resultaten vaak tegen te vallen. Sterker nog. De maatregelen werken vaak averechts. (talentvolle) Medewerkers gaan hun heil elders zoeken of worden zelfs ontslagen omdat ze niet in de controlestructuur of het individuele koninkrijkje van ‘hun’ manager passen.
De wereld is niet maakbaar
De paradox is dat de ontstane complexiteit ervoor heeft gezorgd dat de wereld niet maakbaar is en zich niet meer laat beheersen door het ‘oude denken’. De praktijk wijst telkens weer uit dat de werkelijkheid anders is en dat veel maatregelen, op basis van het ‘oude denken’ niet of alleen in mindere mate gewerkt hebben. Complexe omgevingen laten zich helaas niet gestructureerd besturen.
De conclusie is gerechtvaardigd dat een slechte prestatie niet ligt aan een technische of bedrijfskundige oorzaak, maar aan de mens. Dit betekent dat er op een andere manier naar vraagstukken gekeken mag gaan worden. Einstein zei immers al:“Problems cannot be solved on the same level of awareness that they were created on”